Samowystarczalność gospodarcza nie oznacza odcięcia się od świata. W nowoczesnym ujęciu to zdolność państwa do zapewnienia strategicznych potrzeb obywateli w sytuacjach kryzysowych – takich jak zakłócenia w łańcuchach dostaw, konflikty geopolityczne, pandemie czy kryzysy energetyczne.
To także dążenie do większej kontroli nad kluczowymi sektorami gospodarki, unikanie nadmiernego uzależnienia od importu i rozwój własnych zasobów. Oto dziewięć zasad, które mogą stanowić fundament narodowej ekonomii nastawionej na stabilność, bezpieczeństwo i długoterminowy rozwój.
1. Bezpieczeństwo żywnościowe
Państwo powinno chronić i wspierać rodzime rolnictwo, rozwój lokalnych przetwórni i dystrybucji żywności. Własne zasoby rolne to podstawa w sytuacjach globalnych zawirowań.
2. Niezależność energetyczna
Produkcja energii z surowców krajowych (gaz, węgiel, OZE), rozbudowa infrastruktury magazynowania i dywersyfikacja źródeł to filary energetycznej suwerenności.
3. Suwerenność technologiczna
Inwestycje w badania i rozwój, krajowe oprogramowanie, produkcję komponentów elektronicznych i rozbudowę przemysłu nowych technologii zwiększają odporność na zewnętrzne presje.
4. Rozwój rodzimego przemysłu
Polska potrzebuje silnego, nowoczesnego przemysłu produkcyjnego, wspieranego przez państwo tam, gdzie rynki globalne nie oferują stabilnych warunków.
5. Ochrona kapitału krajowego
Zrównoważona polityka wobec inwestycji zagranicznych – wspierająca inwestorów, ale jednocześnie zapewniająca kontrolę strategicznych sektorów przez polski kapitał.
6. Silna sieć lokalnych łańcuchów dostaw
Budowanie krajowych i regionalnych sieci kooperacyjnych, które uniezależniają firmy od zagranicznych dostawców i skracają drogę od produkcji do klienta.
7. System finansowy służący gospodarce
Wzmocnienie polskich banków, instytucji ubezpieczeniowych i funduszy inwestycyjnych, które inwestują w rozwój wewnętrzny, a nie spekulację międzynarodową.
8. Inwestycje w edukację i kompetencje krajowe
System edukacyjny powinien wspierać praktyczne umiejętności, innowacyjność i przedsiębiorczość, przygotowując społeczeństwo do samodzielności i kreatywności gospodarczej.
9. Odpowiedzialna polityka zakupowa państwa
Zamówienia publiczne mogą być strategicznym narzędziem wspierania krajowych firm, zwłaszcza w sektorach o znaczeniu strategicznym – od kolei po systemy IT.
Czy samowystarczalność jest możliwa?
Pełna autarkia nie jest możliwa ani potrzebna w XXI wieku. Ale kierunek wzmacniania wewnętrznej odporności gospodarki może być odpowiedzią na niestabilność globalnych rynków. Państwa, które zadbają o swoje kluczowe zasoby i kompetencje, będą mniej narażone na szoki zewnętrzne i silniejsze wobec geopolitycznych napięć.
Samowystarczalność nie oznacza zamknięcia – oznacza zdolność do działania, gdy świat się zatrzymuje.
