W Sejmie trwają prace nad propozycją zmian w Kodeksie wyborczym, które – jak zapowiadają projektodawcy – mają na celu usunięcie przepisów budzących wątpliwości konstytucyjne. Choć szczegóły nowelizacji są jeszcze przedmiotem analiz i konsultacji, główny cel jest jasny: wzmocnienie spójności prawa wyborczego z Konstytucją RP oraz standardami demokratycznego państwa prawa.
Co może się zmienić?
Wśród kwestii, które mają zostać przeanalizowane, pojawiają się m.in.:
- zasady tworzenia i zmiany okręgów wyborczych,
- tryb powoływania członków komisji wyborczych,
- dostępność i równość w głosowaniu dla obywateli przebywających za granicą,
- uprawnienia administracji w zakresie organizacji wyborów.
Niektóre z tych zapisów były już wcześniej krytykowane przez środowiska prawnicze, organizacje pozarządowe oraz samych wyborców, którzy wskazywali na ryzyko ograniczania biernego i czynnego prawa wyborczego lub możliwość wpływu na niezależność organów wyborczych.
Głos legislatorów: „Kodeks wyborczy musi być stabilny, ale i zgodny z Konstytucją”
Twórcy projektu podkreślają, że proponowane zmiany nie mają na celu radykalnego przekształcenia systemu wyborczego, lecz raczej jego uporządkowanie i przywrócenie zaufania społecznego do mechanizmów wyborczych. – Chcemy wyeliminować te rozwiązania, które nie przeszłyby testu konstytucyjnego – mówi jeden z posłów zaangażowanych w prace komisji.
Propozycje są konsultowane z ekspertami prawa konstytucyjnego oraz przedstawicielami Państwowej Komisji Wyborczej.
Czy zmiany wpłyną na najbliższe wybory?
Na ten moment nie jest przesądzone, czy nowelizacja wejdzie w życie przed najbliższymi wyborami samorządowymi lub parlamentarnymi. Wszystko zależy od tempa prac legislacyjnych oraz ewentualnych uwag zgłoszonych w trakcie konsultacji.
Niektóre zmiany – jak twierdzą eksperci – mogą wymagać więcej czasu ze względu na konieczność zapewnienia stabilności prawa wyborczego, która według Konstytucji powinna obowiązywać na co najmniej sześć miesięcy przed wyborami.
Reakcje ekspertów i organizacji społecznych
Część organizacji obywatelskich z zadowoleniem przyjęła zapowiedź przeglądu Kodeksu wyborczego. Ich zdaniem, to krok w stronę bardziej przejrzystych i sprawiedliwych reguł, które w ostatnich latach były przedmiotem licznych debat.
Z kolei niektórzy konstytucjonaliści podkreślają, że sam proces zmian powinien być maksymalnie transparentny i pozbawiony elementów partyjnych interesów, aby nie powielać błędów z przeszłości.
